Những làn sóng liên tiếp của đại dịch Covid-19 đã gây gián đoạn trong sản xuất, từ đó làm hạn chế nguồn cung thép thế giới. Theo số liệu, sản lượng thép thế giới trong năm 2020 đã giảm 16 triệu tấn so với năm trước đó. Ngược lại, giá thép trên thế giới đã tăng 93% kể từ mức đáy trong tháng 3/2020. Tuy có sự điều chỉnh giảm nhiệt trong nửa sau của quý 2/2021 nhưng con số của 6 tháng đầu năm 2021 vẫn cao hơn 43% so với cùng kỳ năm ngoái.
Trong 5 tháng đầu năm 2021, tổng sản lượng tiêu thụ thép của Việt Nam đã tăng mạnh 23,2% so với cùng kỳ lên mức 6,8 triệu tấn. Nhờ nhu cầu thép thế giới tăng mạnh, thị trường xuất khẩu là động lực tăng trưởng với sản lượng đạt 1,9 triệu tấn, tương ứng mức tăng trưởng 82% so với cùng kỳ; đặc biệt, sản lượng tôn mạ xuất khẩu đã bứt phá 138,7% lên 1,2 triệu tấn.
Các công ty thép hàng đầu với lợi thế sản xuất theo quy mô lớn và hệ thống phân phối rộng khắp đã tận dụng đà phục hồi của thị trường để giành thêm thị phần. Trong đó, Tập đoàn Hòa Phát (HPG) – nhà sản xuất thép lớn nhất Việt Nam đã gia tăng thị phần thép xây dựng từ mức 32,5% của năm 2020 lên mức 34,5% trong 5 tháng đầu năm 2021. Mặt khác, công ty dẫn đầu thị phần tôn mạ là Tập đoàn Hoa Sen (HSG) cũng gia tăng thị phần từ mức 33,4% lên mức 36,2%.
Đáng chú ý, VNDirect nhận định mức giá thép cao trong hiện tại là thiếu bền vững. Báo cáo cho rằng, biên lợi nhuận ngành thép đã được duy trì ở mức cao trong ba tháng, ngoài ra hầu hết công suất của các nhà máy sản xuất thép theo công nghệ lò điện (EAF) có thể được khởi động lại trong tương lai gần. Việc tiếp tục gia tăng sản xuất sẽ chấm dứt tình trạng thiếu hụt nguồn cung thép trong 1-2 tháng tới, khi đó giá thép sẽ dần trở lại mức trung bình trong dài hạn.
Từ những kỳ vọng giá thép giảm, biên lợi nhuận gộp các công ty thép trong nửa cuối năm 2021 cũng sẽ chịu áp lực đáng kể khi hàng tồn kho giá rẻ dần được tiêu thụ hết, đặc biệt là đối với các công ty thương mại thép. Tuy vậy, tính tới thời điểm hết quý 3/2021, VNDirect cho rằng đà tăng trưởng lợi nhuận mạnh mẽ của các công ty thép hàng đầu (HPG, HSG và NKG) sẽ tiếp tục nhờ các hợp đồng đã được ký kết với khách hàng và sẽ giao hàng trong 3-4 tháng tới.
Cùng với đó, VNDirect duy trì đánh giá về việc giá quặng sắt sẽ tiếp tục duy trì ở mức cao trong 1-2 năm tới do (1) nhu cầu thép toàn cầu mạnh mẽ và (2) hoạt động xuất khẩu của các nhà sản xuất quặng sắt lớn vẫn sẽ ở mức thấp với kế hoạch sản xuất hạn chế. Theo đó, giá thép xây dựng nội địa kỳ vọng đạt 14,8 triệu đồng/tấn trong năm 2021 và giảm xuống mức 13,8 triệu đồng/tấn trong năm 2022.
Về sản lượng tiêu thụ thép xây dựng, báo cáo chỉ ra kỳ vọng tăng trưởng kép 12% trong giai đoạn 2021-2022 thông qua các yếu tố là sự tăng tốc phát triển hạ tầng trong nửa sau 2021-2022 và sự “ấm” trở lại của thị trường bất động sản nhà ở. Mảng tiêu thụ tôn mạ kỳ vọng tăng trưởng kép 16% nhờ vào làn sóng chuyển dịch sản xuất sang Việt Nam của các doanh nghiệp FDI và sản lượng xuất khẩu cao hơn do nhu cầu thế giới thép thế giới mạnh mẽ.
Đánh giá về thị trường nội địa, VNDirect tin rằng Việt Nam có cơ hội trở thành trung tâm sản xuất thép mới của thế giới khi có nhiều lợi thế để phát triển ngành thép, bao gồm (1) nhu cầu nội địa về đầu tư cơ sở hạ tầng và bất động sản dân cư lớn; (2) chi phí nhân công rẻ và (3) lợi thế do sở hữu đường bờ biển dài và nhiều cảng nước sâu. Đặc biệt trong bối cảnh Trung Quốc – quốc gia sản xuất thép lớn nhất thế giới đã lên kế hoạch cắt giảm sản lượng sản xuất nhằm bảo vệ môi trường
Định giá cổ phiếu thép hiện ở mức cao nhất cả thập kỷ
VNDirect nhận định đà tăng của cổ phiếu ngành thép vượt trội so với VN-Index là nhờ kết quả kinh doanh quý 1/2021 vô cùng ấn tượng đã phản ánh vào giá, trong bối cảnh giá bán thép và sản lượng tiêu thụ tăng mạnh. Tính đến ngày 25/6/2021, trung bình thị giá cổ phiếu của các công ty thép đã bật tăng 73,9% so với đầu năm, vượt trội hẳn so với đà tăng của chỉ số VN-Index là 25,9%.
Theo sự thăng hoa về giá đó, định giá của các cổ phiếu thép đang ở mức cao nhất kể từ khi niêm yết. Đăc biệt, mức P/E của HPG hiện đang là 12,7 lần, tăng đến 2,8 lần độ lệch chuẩn so với P/E trung bình 10 năm, con số này của HSG là 8,4 lần và của NKG là 9,9 lần.
Tuy nhiên, VNDirect tin rằng giá cổ phiếu các công ty thép vẫn còn tiềm năng tăng trưởng nhờ việc ngành thép đang ở chu kỳ tăng trưởng tốt nhất trong vòng một thập kỷ qua, bên cạnh đó là quy mô sản xuất hàng đầu của các công ty thép Việt Nam tại khu vực Đông Nam Á.
Với việc giá thép và nhu cầu thép toàn cầu bứt phá thời gian gần đây, VNDirect cho rằng ngành thép Việt Nam sẽ chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ trong năm 2021. Mức giá bán cao hơn với tất cả các sản phẩm thép sẽ tác động tích cực đến các nhà sản xuất thép, đặc biệt là các công ty hàng đầu, báo cáo đã lựa chọn ưa thích các mã cổ phiếu HPG, HSG và NKG.